Om de verspreiding van het Covid-19-virus tegen te gaan, beslissen steeds meer Europese landen om hun grenzen te sluiten voor buitenlanders of om strenge grenscontroles in te voeren. Om uniformiteit te garanderen en te vermijden dat het transport van goederen en essentiële diensten (levensmiddelen, medische uitrusting, persoonlijke beschermingsmiddelen en medische benodigdheden) vertraagt of stilvalt, komt de Europese Commissie met duidelijke richtlijnen.
Goederen- en dienstenverkeer:
• | controlemaatregelen mogen de continuïteit van de economische activiteit niet ondermijnen en het functioneren van de toeleveringsketen niet belemmeren |
• | beroepsmatige reizen t.b.v. het goederen- en dienstenverkeer moeten mogelijk blijven |
Controles aan buitengrenzen EU:
• | de grensdoorlaatposten moeten iedereen (zowel EU-burgers als derdelanders) die het Schengengebied in wil, onderwerpen aan systematische controles (onder meer gezondheidscontroles) |
• | de lidstaten mogen de toegang van derdelanders weigeren als die symptomen van het Covid-19-virus vertonen of sterk aan besmettingsgevaar zijn blootgesteld en beschouwd worden als een gevaar voor de volksgezondheid |
• | als alternatief voor een weigering van toegang kunnen isolatie of quarantainemaatregelen worden toegepast |
Maatregelen moeten altijd transparant, gemotiveerd, evenredig, relevant en niet-discriminerend zijn.
Levering van goederen:
• | de lidstaten moeten het vrije verkeer van àlle goederen in stand houden. Toelevering van essentiële producten moet gegarandeerd worden |
• | de lidstaten moeten een constante bevoorrading waarborgen om paniek inkopen te voorkomen en om te vermijden dat er in de winkels grote mensenmassa’s ontstaan |
• | specifieke vervoersknooppunten (o.a. havens, luchthavens en logistieke hubs) moeten waar nodig worden versterkt |
Controles aan binnengrenzen:
• | de lidstaten mogen opnieuw tijdelijke grenscontroles invoeren als dat nodig is voor de openbare orde of binnenlandse veiligheid |
• | personen die duidelijk ziek zijn mogen niet worden geweigerd maar er moeten passende gezondheidsmaatregelen worden genomen |
• | de lidstaten mogen de toegang niet weigeren van EU-burgers en derdelanders die op hun grondgebied verblijven. Ze moeten de doorreis van andere EU-burgers en ingezetenen die naar huis terugkeren, vergemakkelijken |
• | grenscontroles moeten zodanig worden georganiseerd dat er geen grote groepen personen samenkomen |
• | om wachttijden en overlappingen te voorkomen moeten de lidstaten de gezondheidscontroles zodanig coördineren dat ze slechts aan één kant van de grens worden verricht. |
Toelevering van goederen en essentiële diensten moet te allen tijde gegarandeerd zijn. Daarom bevat geeft de Europese Commissie ook de duidelijke instructie om werknemers in de vervoerssector te beschermen. Er gaat ook extra aandacht naar grensarbeiders die werken in de gezondheidszorg en de levensmiddelensector, en in andere essentiële diensten zoals kinderopvang en ouderenzorg. De lidstaten moeten continuïteit in deze beroepsactiviteiten verzekeren.
Tot slot vraagt de commissie om ook het personeel dat de grenscontroles uitvoert, te beschermen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor persoonlijke beschermingsmiddelen en actuele informatie.
Bron: Europese Commissie, mededeling ‘COVID-19 Richtsnoeren voor grensbeheermaatregelen tot bescherming van de gezondheid en tot waarborging van de beschikbaarheid van goederen en essentiële diensten’, Pb.L. 16 maart 2020, afl. C86/I.